- A) donostia: * Lehenengo tsoteneko datuak
- Aiete.Lurzoruaren bizitegi-erabilera nagusi den auzo zabal honetan, etxebizitza eta biztanleriaren sakabanatzea ezaugarri nagusienetarikoa da. Azken urteotan, bide berriek eta eraikitako etxebizitzek auzoaren itxura asko aldatu dute.
- AltzaAzken hogei urteetan, ekipamendu, mantenimendu eta garraiobide publikoen inguruan eginahal berezi bat aurrera eraman da. Zonalde honetan Lauaizeta izenpeturiko parkeak duen garrantzia azpimarratzekoa da; bere garapenarekin auzokideentzako benetako birika eskaintzen da.
- Amara BerriAmarako zabalunea, gerora Amara Berri izango zena, 60. hamarkadan eraikitzen hasia zen. Duela gutxi, zabalune berri bat garatu da, Amara-Osinaga, Loiolako Erriberen urbanizazioarekin jarraipena duena: Amara eta Loiola, elkarturik geratzen dira, Donostiako hiri eremua hedatuz eta indartuz.
- AntiguaNortasun berezkoa duen auzo honek, jatorriz industriala eta langilea, azken urteotan aldaketa garrantzitsua bizi izan du. Ekipamendu komun ezberdinek –polikoroldegiak, Merkatua, Kultur Etxeak- auzoko mugikortasuna haunditu dadin lagundu dute.
- Añorga.Udal-barrutiaren hegoekialdean kokatua. Landa lurralde eremu garrantzitsua du. Duela ehun urte baino gehiago Cementos Rezola S.A. enpresa ezarri zenean, baserriz osaturiko zonalde honek aldaketa nagusia bizi izan zuen, industri talde txikian bilakatzen joan zelarik.
- Ategorrieta-Ulia.Donostiatik Pasaia eta Irunera doan errepidearen inguruan kokatzen da. Bere funtzioa batik bat egoitzarena izanik, 60. hamarkadatik aurrera, populazio aberatsaren etxebizitza unifamiliarren ondoan, izaera plurifamiliarreko bloke isolatuak agertzen dira. Azken urte hauetan eraikitatzko ikastetxe, kultur etxe eta kirol azpiegiturek auzo honen itxura aldatu dute.
- Miracruz - Bidebieta.Donostiako auzo berrienetarikoa da. Altzako udal-barruti zaharrean kokatua, gaur egun berezko nortasun desberdindua du. Azken urteotan, auzoak ekipamendu garrantzitsuak lortu ditu eta arlo desberdinetan esfortzu berezia egin da; batez ere auzoaren kohesio soziala eta baztertzea, gehienbat gaztediarengan, izan dira landuriko gaiak.
- ErdialdeBere mugapena “hiri zentrala” ideiarekin bat egiten du eta giza nahiz ekonomi ikuspegitik merkataritza eta trukearen gunea da. Bertan dagoen ondare arkitektonikoa mantendu eta eraberritzeko martxan jarri behar diren pausoen beharraren adierazgarri da auzo honek duen berezitasuna.
- Egia.Donostiako auzo zaharrenetarikoa da, populazio nahiz maial soziologikoan berezko pertsonalitatea eta izakera nabarmentzen du. Etxebezitzak, epaitegi berria, Zuhaizti kiroldegia, aparkaleku berria, e.a. auzoa azpiegituraz osatu dute.
- GrosUrbanizazioari dagokionean, Grosek aldaketa ugari jasan izan ditu eta era berean, jasaten ari da. Bide, plaza eta hainbat eraikinen aldaketak ugariak izan dira; Zurriolako Pasealekuaren berriztapena, hondartza berria eta Kursaal-aren eraiketa ezagunak ahaztu gabe.
- IbaetaDonostiako auzorik zaharrenetarikoa dugu. Azken urteotan, aldaketa sakonak jasan izan ditu: Errotaburu eta Berio-ko urbanizazioak, Kanpusa eta Unibertsitateko Fakultateen garapena, Zuhatzu-ko enpresaritza parkea, Tolosa Etorbideko aldaketak, e.a.
- Igeldo.Zubietarekin batera, bere landa gune izaera hobekien mantentzen duen auzoa da, nahiz eta azken hamarkadetan txalet moduko etxebizitza ugari, jatexeak, eta kanping bat eraiki izan diren, urtean zehar izaten dituen bisitak ugarituz.
- IntxaurrondoIntxaurrondoko biztanlegoaren berezitasunak dira: gazteak, erdi mailakoak, erabilera residentzialak nabarmentzen dira eta giza bizi garrantzitsua dago, antolamendu urbanistiko on baten ondorioz; baita ere erabilera komertziala oso maila altua du
- LoiolaTopoaren treanbideek, Loiolako saihesbideak eta Urumea ibaiak mugatutako triangelua auzoaren bihotza da. Gaur egunean, eskuhartze urbanistiko konplexuak burutu dira; eta orain hasi dira egiten hainbat ekimen: ibaiaren berreskuratzea, etxebizitza berrien eraikuntzak, e.a.
- Martutene.Neurriz auzo handia da, eta iraganaldian gune semirurala izan zenaren ezaugarriak mantentzen ditu. Arestian azaldutako ezaugarri honez gain, batez ere langileria moduko bizitokia izateak eta lur industrialen erabilpenek ere auzo hau bereizgarri egiten dute.
- Miramon - ZorroagaEtxebezitzaz ornitua dagoen ohizkoa den auzo tradizioalaren definiziari ez dido erantzuten, bere lurraldean oso etxe gutxi daudelako; ala ere gutxinaka egoera hau aldatzen ari da, etxebezitza bakarreko eraikuntzak bertan kokatzen ari bait dira.
- Aiete.Lurzoruaren bizitegi-erabilera nagusi den auzo zabal honetan, etxebizitza eta biztanleriaren sakabanatzea ezaugarri nagusienetarikoa da. Azken urteotan, bide berriek eta eraikitako etxebizitzek auzoaren itxura asko aldatu dute.
- Zubieta.Hegomendebaldean kokatua, Donostiako udal-barrutietatik kanpo dagoen enklabea dugu. Unitate sozio-territorial bereizia, betidanik ezaugarri eta nortasun propioa izan du, antolaketa administratibo bereziarekin batera.
2. POPULAZIOA:2011 186.122 BIZTANLE ZEUDEN. Aiete: 9.478Altza:19.810Amara berri: 25.618Antiguoa:17.152Añorga (Zubieta barne) :4.123Ategorrieta: 4.506Miracruz - Bidebieta: 7.188Erdialdea: 14.000Egia: 13.701Gros: 20.100Ibaeta: 5.532Igeldo: 1.015Intxaurrondo: 16.900Loiola: 6.459Martutene: 2.712Miramon: 16.900
3. Hizkuntzak: Euskera eta Gztelania orokerrean.
http://www.donostia.org/taxo.nsf/fwNweb?ReadForm&idioma=eus&id=A447424&doc=Area
4. Ekonomia
5.Eraikuntza garrantsitsuenak:
-Artzai onaren katedrala: -Donostiako katedrala da , Donostiako elizarik handiena da
-1902 Manuel Etxabe arkitektoa estilo neogotikoan eraiki zuen.
- 1902 Manuel Etxabe arkitektoa estilo neogotikoan eraiki zuen.
- donostiako erdialdean kokatuta dago, San Martin Azokaren alboan.
-San vicente, sta Maria elisa: Ez dugu aurkitu.
-Udaletxea: - Donostiako udaletxea eraikina Donostiako Udalaren egoitza da eta Kontxako badiaeta Klub Nautikoaren aldamenean dago, Alde Zaharra, Donostiako portua eta Alderdi Ederreko lorategiaren artean kokatzen delarik. Hasieran, eraikina Donostiako Kasinoa izan zen.
-Kurdal kuboak: -Kursaal jauregia Donostiako musika gune eta biltzar jauregia da, Rafael Moneo arkitektotuterarrak eraikia. 1999 urtean inauguratu zen. -600 eserleku ditu eta prisma txikian kokatua dago. Biltzar eta kontzertu txikietarako erabiltzen da.
- Victoria- Eugenia antzokia: - Donostiakoantzoki bat da, Urumea ibaiaren ertzean 1912an irekia.
-Donostiako Zinemaldiko egoitza nagusia izan da, sortu zenetik 1999anKursaalera igaro zen arte.
-2001 eta 2007 artean zaharberritze lanak egin dituzte, eraikina barne eta kanpoaldetik guztiz berrituz. -Donostiako musika hamabostaldiak ere hemen dauka egoitza nagusietariko bat.-Miramar- jauregia: - Miramar jauregia Donostian dagoen gotiko ingeles estiloko jauregi bat da, 1893aneraikia Espainiako Errege Familiaren enkarguz.
-Eraikina eta lorategiak Loretopeankokatuak daude, Ondarreta eta Kontxa hondartzak banatzen dituen lurmutur txikian. -Selden Wornum arkitekto ingelesaren 1889ko egitasmo batean oinarritua dago
*PERTSONAI GARRANTSITSUAK
-CHILLIDA: Eduardo Txillida Juantegi,[1] nazioartean Chillida erdal grafiaz ezagunagoa,[2] (Donostia,Gipuzkoa, 1924ko urtarrilaren 10a - 2002ko abuztuaren 19a) eskultorea izan zen, eta euskal herritar eskultore famatuena dugu orain ere. Haren lan ezagunenetariko bat Donostian dagoenHaizearen orrazia da. Txillidaren lanak dira, orobat, Gipuzkoa Donostia Kutxaren, Euskal Herriko Unibertsitatearen eta Udako Euskal Unibertsitatearen logotipoak, besteak beste. Donostiako haizearen horratza berak egin zuen.
-BAROJA PIO: Pío Ynocencio Baroja Nessi[1] (Donostia, Gipuzkoa, 1872ko abenduaren 28a - Madril,Espainia, 1956ko urriaren 30a) gaztelaniazko idazle euskal herritarra zen, eleberrigile arras emankorra izan zena. Zalantza barik, historiako Aro Garaikidean etxean eta munduan Euskal Herriko idazle ezagunenetarikoa dugu. Miguel de Unamuno bezala, 98ko belaunaldiko kidea zen, eta euskalduna zen halaber -hiritarrak biak: bilbotarra hura, donostiarra hau—, hura bezala, oso idazle emankorra izan zen -ehun liburu baino gehiago argitaratu zuen-, eta orobat sailkatzen zaila: Barojaren errejistroa, eta honetan ez du Unamunoren antzik batere, errealista da, haina baita erromantikoa ere, historikoa, eta psikologikoa. Estiloa, beti ere, bakuna da; Barojak ez zion aparteko garrantzirik ematen. Estilo ironikoa da, baita sarkastikoa ere; modak baino harantzago, egileak arretaz aztertu zuen bere inguruko gizartea -gogor gaitzesten zuena-, haren miseriaren eta handitasunen herri emateko.
-NICANOR ZABALETA: Nicanor Zabaleta Zala (Donostia, 1907ko urtarrilaren 7a – San Juan de Puerto Rico, 1993komartxoaren 31a) musikari gipuzkoar ezaguna izan zen, harpa-jole moduan nabarmendua
-ZUBIRI XABIER: Xabier Zubiri Apalategi —nazioartean Xavier Zubiri izen-deiturez ezagunagoa— (Donostia, 1898ko abenduaren 4a - Madril, 1983koirailaren 21a) zientzialari eta filosofoa izan zen. Madrilen Teologia, Friburg eta Berlinen Filosofia, eta Parisen Fisika ikasi zituen, besteak beste. Zubiriren lanak oihartzun handia izan zuen, Europan ez ezik Amerikan ere. Ignacio Ellacuria teologo eta jesuita ikasle izan zuen.
*KULTURGUNEAK:
-ARTALEKU: EZ DUT AURKITU
-DONOSTIAKO NAZIOARTEKO ZINEMALDIA: Donostiako Nazioarteko Zinemaldia urtero irailaren bigarren hamabostaldianEuskal Herriko Donostia hirian antolatzen den zinemaldia da. Nazioarteko Zinema Ekoizleen Federazioak A maila goreneko zinemalditzat izendatua du[1]. Bere lehen ekitaldia 1953ko irailaren 21ean izan zen. Europan garrantzitsu, entzutetsu eta zaharrenetarikoa da, Espainian garrantzitsuena eta baita gaztelania hiztunen estatu eremu geografikoan ere. Egoitza nagusia Kursaal elkargunean du, halere zinemaldi honetako zenbait ekitaldi Victoria Eugenia antzokian ere egin ohi dira. Sari nagusiakUrrezko Maskorra film onenari eta ohorezko Donostia Saria dira.
-NAZIOARTEKO JAZZALDIA: ES DUT AURKITU
-KOLDO MITXELENA LIBURUTEGUIA: EZ DUR AURKITU
-DONOSTIAKO UNTZI MUSEOA: Ontzi museoa, ofizialki Untzi museoa Donostiako portuan kokatzen denitsasontziei buruzko museo BAT DA.
cHILLIDA LEKU MUSEOA: Chillida-Leku Eduardo Chillida eskultore donostiarraren omenez egindako eta haren lan bilduma batek osatutako museoa da, Jauregi auzoan (Hernani) kokatutakoa.2002an zabaldu zuten publikora, urte bat lehenago sortutako Eduardo Chillida-Pilar Belzunce Fundazioak abiatutako egitasmoa izanda. 2010eko abenduaren 1eaneskultorearen semeak jakinarazi duenez, krisia ekonomikoak itxiera eragin eta jada langileen erregulazio espedientea tramitatzen hasi zen, itxiera data urte horretakoabenduaren 31an ezarri zelarik.[1]fd
SAN TELMO MUSEOA: San Telmo Museoa edo STM Gipuzkoako Donostia hiriburuko udal museoada (Euskal Herria), batez ere etnografia eta arte ederretako gaiak jorratzen ditu (bereziki, euskal margolaritza garaikidea). Donostiako Alde Zaharreko Zuloaga plazan kokatzen da. Museoaren etorkizuneko egituraketa eta funtzioei buruzko eztabaida luze baten ostean 2009an berrikuntza prozesuan zegoen. Azkenik,2011ko udaberrian berririki da.
AKUARIUMA: Donostiako Aquariuma Gipuzkoako Donostia hiriburuan dagoen Aquarium edo Itsas Museoa da. 1928an eraiki zen eta 1998an zaharberritu eta handitu egin zuten.